Zin geven

Hoe het leven verloopt wordt uiteraard voor een deel bepaald door de kaarten die je gedeeld krijgt maar toch zeker ook door de keuzes die je maakt. En om de juiste keuzes te maken is het belangrijk om de spelregels te kennen. Die heb ik helaas niet allemaal in beeld maar wat ik er van denk te weten kan van pas komen en ik deel het graag. Over de zin van het leven en geluk, hebben veel knappe denkers zich gebogen en er zijn veel boeken, artikelen en tijdschriften aan gewijd. Ik besef me dat mijn inzicht hierover dan ook niet meer dan een kleine duit in het zakje is.

 Het leven heeft uit zichzelf geen zin maar het loont om er toch zin aan te geven. Mijn overtuiging is om de paar jaar die we op deze aarde mogen doorbrengen, zo gelukkig mogelijk te maken. Dus het streven naar geluk zie ik als de zin van mijn leven. Dat klinkt misschien egocentrisch maar de invulling daarvan is dat zeker niet.

Dat het leven geen zin heeft wordt duidelijk als je uit zoomt tot op kosmische schaal. Onze planeet met al haar leven is dan niets meer dan een stofje in een uithoek van een gigantisch universum die niet wezenlijk verandert als deze er niet meer is. Als je wat meer inzoomt op het leven van een mol of eikenboom dan lijkt hun leven vooral het doel te dienen om hun genetische code door te gegeven aan de volgende generatie. Oneerbiedig gezegd zijn ze niet veel meer dan een tijdelijke hoeder en bezorger van hun genetische code. Zo bekeken staat al het leven in dienst van hun genen.

Dat je in bepaalde mate de regie hebt over je levensgeluk vind ik mooi verwoord in deze uitspraak:

- Elk besluit dat je neemt brengt je een stapje dichter bij de hemel of de hel. -

Hoewel het bijna altijd kleine stapjes zijn, bepaal je uiteindelijk zelf met elke keus die je maakt of een stapje zet richting van een gelukkig leven (hemel op aarde) of richting een lijdzaam bestaan (de hel op aarde). Als je maar vaak genoeg de juiste beslissing neemt dan creëer je stukje bij beetje een gelukkiger bestaan.

Vaak is helaas niet precies bekend welke beslissing de juiste is, vanwege ontbrekende kennis of onwetendheid (je kunt niet alle beschikbare kennis tot je nemen). Dit vind ik mooi verwoord in een citaat van Elon Musk:

- Maximaliseer met elke beslissing de kans op een betere toekomst. -

Hierin zit gevangen dat je niet altijd alle kennis hebt en niet altijd alle relevante factoren kunt controleren. Je bent er vaak dus niet helemaal zeker van of een beslissing het juiste effect heeft. Maar je streven zou wel moeten zijn om de toekomst beter te maken.

Welke toekomst jij persoonlijk voor je ziet als hemel dat kan verschillen. Het is wel belangrijk dat je er achter komt hoe dat ideale toekomstbeeld er voor jou uit ziet. Als je dat namelijk hebt beschreven kun je bij alle keuzes die je in het leven maakt, beoordelen of die je in de richting brengen van je ideale toekomstbeeld. Iets dat ik onbewust al deed maar het is fijn als je snapt waarom je bij de ene keus een goed gevoel en bij de andere een slecht gevoel krijgt.

Als je nog niet weet wat jou gelukkig maakt kun je proberen daar achter te komen door aandachtig je gevoel te monitoren (bewust te zijn van je stemming). Daarmee zou je snel moeten kunnen ontdekken op welke momenten jij jezelf gelukkig voelt. De een haalt voldoening uit muziek maken, de ander hardlopen, lezen, gezelschap opzoeken, schilderen, reizen, paardrijden, koken etc. Doe vooral wat je interessant vindt. Dat kan egoïstisch klinken maar omdat je vaak bovengemiddeld goed kunt worden in de activiteiten die je leuk vindt, help je daar vaak ook je omgeving mee. We zijn groepsdieren en bezien vanuit onze 'stam' is een goede hardloper nuttig voor de jacht, lezen voor kennisvergaring, gezelschap voor sociale binding, schilderen als esthetische waarde of het doorbreken van vaste denkpatronen, reizen voor het verkennen van nieuw leefgebied of voedsel etc. De stam is er dus bij gebaat dat er verschillende interesses zijn en dat de individuen in de stam zich op verschillende gebieden bekwamen. Ik denk daarom dat het geluksgevoel een evolutionaire oorsprong heeft. Geluk nastreven lijkt misschien egoïstisch maar geeft een duidelijk evolutionair voordeel voor de stam.

Een stam met veel individuen die hun talenten ontwikkelen is succesvoller dan een andere groep waarin de individuen dat niet doen. Via het natuurlijke selectieproces hebben dus vooral de stammen (en genen) overleefd met veel individuen die gewenst en bevorderlijk gedrag voor de groep vertonen. Alleen voor jezelf zorgen is voor groepsdieren niet de beste strategie. Evenals individuen die keuzes maken die ten koste gaan van de overlevingskansen van anderen uit de groep of de groep als geheel.

Zelf ervaar ik ook dat het vertonen van gewenst gedrag een gevoel van geluk/ trots of tevredenheid oplevert. Vanuit die evolutionaire gedachte bezien is de boodschap dus: doe vooral die dingen die jou een goed gevoel geven. Voor de meeste mensen zal het volgende gedrag beloond worden met geluk:

• zorg voor jezelf, je gezin en omgeving
• ben eerlijk
• doe je best
• ben bezig/ productief
• help anderen
• doe wat goed is voor jou én anderen
• ontwikkel je potenties maximaal

Vanuit de zelfde evolutionaire gedachte is het ook logisch dat ongewenst gedrag een onprettig gevoel opwekt. Zo zal verspilling van tijd en talent (te vaak op de bank hangen en tv kijken), te veel ongezond eten en jezelf onvoldoende uitdagen om iets te bereiken in het leven, de meeste mensen een schuldgevoel geven. Simpel: Doe dit dan ook zo min mogelijk!

Graag sluit ik af met enkele handzame tips die mijn geluk ervaring positief beïnvloeden. Geen idee of die voor iedereen werken maar ze zijn voor de meesten makkelijk uit te proberen:

• Probeer voldoende te lachen (bij mij doet een regelmatige dosis stand up comedie wonderen)
• Slaap voldoende
• Kijk/ lees niet te veel nieuws.

Het is een clustering van ellende op de wereld, meestal niet praktisch toepasbaar en bij niemand wekt het kijken van het journaal een behaaglijk gevoel op.

• Beperk het gebruik van social media.

Het meeste dat er te zien/ lezen is, is geen representatieve weergave (of zelfs misleidend). Verder zijn de meeste belangrijke inzichten/ gebeurtenissen niet in 280 karakters te vatten dus geeft het bijna altijd een vertekend beeld. En door de anonimiteit of onpersoonlijke aard, uiten mensen zich soms veel negatiever dan ze in persoon zouden doen en dat zijn tevens vaak de berichten die door de algoritmen worden aanbevolen.

• Ga veel de natuur in.

We zijn geëvolueerd in de natuur samen met al die andere levende organismen. Een verbondenheid die veel sterkere en positievere gevoelens opwekt dan een materiele omgeving.

(Blog van Jeroen)